AIDS / HIV

Εισαγωγή στην Έννοια του AIDS και του HIV

💡 Τι είναι το AIDS;

Το AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome) αναφέρεται στο Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας, μια κατάσταση που προκαλείται από τη μόλυνση με τον HIV (Human Immunodeficiency Virus). Ο ιός αυτός στοχεύει το ανοσοποιητικό σύστημα και, εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί με την πάροδο του χρόνου να εξελιχθεί σε AIDS. Ο HIV επιτίθεται σε συγκεκριμένους τύπους κυττάρων του ανοσοποιητικού (όπως τα CD4 λεμφοκύτταρα) και μειώνει σταδιακά την άμυνα του οργανισμού απέναντι σε λοιμώξεις και κάποιες μορφές καρκίνου.

🔑 Σημαντική Διάκριση

Το AIDS δεν είναι απλώς ένας ιός αλλά το τελικό στάδιο που μπορεί να προκύψει από τη μη ελεγχόμενη λοίμωξη HIV.

Ένας άνθρωπος μπορεί να ζει με τον HIV χωρίς να έχει αναπτύξει AIDS, χάρη στην αντιρετροϊκή θεραπεία (ART).

Παράγοντες που επηρεάζουν την πορεία του HIV

Πρόσβαση στη θεραπεία: Η έγκαιρη διάγνωση και η λήψη κατάλληλης αντιρετροϊκής αγωγής βελτιώνουν δραστικά την ποιότητα και το προσδόκιμο ζωής.

Γενική κατάσταση υγείας: Ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξη της νόσου.

Συμμόρφωση του ατόμου: Η τακτική λήψη φαρμάκων και οι τακτικές εξετάσεις καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία της θεραπείας.

Ο HIV στην Ελλάδα
Σύμφωνα με πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα (π.χ. ΕΟΔΥ), ο επιπολασμός του HIV στην Ελλάδα παραμένει σχετικά χαμηλός σε σύγκριση με ορισμένες άλλες χώρες, όμως η ενημέρωση και η πρόληψη είναι κλειδιά για τον περαιτέρω περιορισμό των νέων κρουσμάτων.

Πώς Μεταδίδεται ο HIV και Ποιοι Είναι οι Παράγοντες Κινδύνου

🚑 Κύριοι Τρόποι Μετάδοσης

Σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις: Περιλαμβάνει κολπική, πρωκτική ή στοματική επαφή χωρίς τη χρήση προφυλακτικού.

Κοινή χρήση βελονών: Κατά τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ή σε ιατρικές πράξεις σε μη ασφαλή περιβάλλοντα.

Μετάδοση από τη μητέρα στο παιδί: Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού ή του θηλασμού (εφόσον η μητέρα είναι οροθετική και δεν ακολουθεί θεραπεία).

Μεταγγίσεις αίματος: Είναι πλέον σπάνιο στις ανεπτυγμένες χώρες, λόγω αυστηρού ελέγχου του αίματος.

🏷️ Παράγοντες Κινδύνου

Πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι χωρίς προφυλάξεις.

Έλλειψη ενημέρωσης για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ).

Χρήση ενδοφλέβιων ουσιών με μοιρασμένες βελόνες.

Έλλειψη πρόσβασης σε ποιοτικές ιατρικές υπηρεσίες και σε εξετάσεις ρουτίνας.

🩺 Σημαντική Σημείωση για τα ΣΜΛ
Ο HIV ανήκει στα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα. Άλλες λοιμώξεις (π.χ. σύφιλη, γονόρροια, χλαμύδια) μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα μόλυνσης με HIV, καθώς προκαλούν βλάβες στις βλεννογόνους και διευκολύνουν την είσοδο του ιού.

Πρόληψη:

Τακτική χρήση προφυλακτικού.
Μείωση/σταθεροποίηση αριθμού ερωτικών συντρόφων.
Εξετάσεις ρουτίνας σε σεξουαλικά δραστήρια άτομα.
Καθημερινή ενημέρωση από έγκυρες ιατρικές πηγές.

Συμπτώματα και Στάδια της Λοίμωξης HIV

Η λοίμωξη από HIV μπορεί να εξελιχθεί σε διάφορα στάδια. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι τα συμπτώματα δεν είναι πάντα εμφανή και ότι πολλοί άνθρωποι μπορούν να ζήσουν αρκετά χρόνια χωρίς αξιοσημείωτα προβλήματα.

🔍 Στάδια Λοίμωξης HIV

Οξεία φάση (πρώτες 2-4 εβδομάδες μετά τη μόλυνση):

Πιθανή εμφάνιση γριππώδους συνδρομής, πυρετός, πρήξιμο λεμφαδένων, εξάνθημα, πονόλαιμος, μυαλγίες.
Υψηλό ιικό φορτίο στο αίμα, υψηλή μεταδοτικότητα.

Ασυμπτωματική φάση:

Μπορεί να διαρκέσει χρόνια.
Ο ιός συνεχίζει να πολλαπλασιάζεται αργά και να βλάπτει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Προχωρημένη λοίμωξη (πριν το AIDS):

Εντονότερες λοιμώξεις ή συμπτώματα λόγω εξασθένησης του ανοσοποιητικού.

AIDS:

Πολλαπλές ευκαιριακές λοιμώξεις (π.χ. πνευμονία από Pneumocystis, μύκητες, κ.λπ.).
Συχνά εμφανίζονται σπάνιες μορφές καρκίνου (π.χ. σάρκωμα Kaposi).

💡 Συχνά Συμπτώματα (χωρίς να σημαίνει ότι όλοι οι φορείς τα εμφανίζουν):

Γενικευμένη κόπωση
Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Επίμονοι, διευρυμένοι λεμφαδένες
Διάρροιες, πυρετοί, νυχτερινοί ιδρώτες
Δερματικές αλλοιώσεις ή εξανθήματα

Αν κάποιος παρατηρήσει παρατεταμένα αυτά τα συμπτώματα ή εκτεθεί σε παράγοντες κινδύνου, συνιστάται να κάνει άμεσα εξέταση για HIV.

Διάγνωση και Εξετάσεις για τον HIV

🔬 Τύποι Εξετάσεων

Ορολογικές εξετάσεις (π.χ. ELISA, Western Blot): Αναζητούν αντισώματα έναντι του HIV στο αίμα.

Ταχείες εξετάσεις (rapid tests): Δίνουν αποτέλεσμα μέσα σε 20 λεπτά, κυρίως για αντισώματα και αντιγόνα (p24).

Μέτρηση ιικού φορτίου (RNA tests): Ανιχνεύει τον ιό απευθείας, χρήσιμο για πρώιμη διάγνωση ή για έλεγχο της αποτελεσματικότητας της θεραπείας.

CD4 μέτρηση: Υπολογίζει τα CD4 λεμφοκύτταρα στο αίμα, βασικός δείκτης ανοσιακής κατάστασης.

⏰ Πότε πρέπει να γίνεται η εξέταση;

Τακτικά, εάν είστε σεξουαλικά δραστήριοι/ες με πολλούς συντρόφους.
Μετά από κάθε ύποπτη επαφή χωρίς προφυλάξεις.
Πριν από νέες σεξουαλικές σχέσεις, για αμοιβαία ασφάλεια.

ℹ️ Παράθυρο ορομετατροπής
Υπάρχει ένα διάστημα κατά το οποίο ο οργανισμός δεν έχει παράγει αρκετά αντισώματα για να εντοπιστούν από τις εξετάσεις. Αυτό ονομάζεται περίοδος παραθύρου και μπορεί να διαρκέσει μερικές εβδομάδες. Σε περίπτωση υποψίας πρόσφατης έκθεσης, συνιστάται επανεξέταση μετά από διάστημα 1-3 μηνών.

Θεραπεία και Ιατρική Παρακολούθηση (ART – Αντιρετροϊκή Θεραπεία)

💊 Αντιρετροϊκή Θεραπεία (ART)
Η σύγχρονη προσέγγιση στη διαχείριση του HIV βασίζεται σε συνδυασμούς φαρμάκων (πολλές φορές γνωστά ως “κοκτέιλ” φαρμάκων) που στοχεύουν διαφορετικά στάδια του κύκλου ζωής του ιού. Κύριοι στόχοι της ART:

Μείωση του ιικού φορτίου σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα.
Αύξηση των επιπέδων των CD4 (ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος).
Μείωση του κινδύνου μετάδοσης.

🩺 Υποχρεώσεις και Οφέλη του Ασθενούς

Τακτική λήψη φαρμάκων καθημερινά, χωρίς διακοπή.

Παρακολούθηση από εξειδικευμένη ιατρική ομάδα (λοιμωξιολόγος, ουρολόγος σε ορισμένες περιπτώσεις, ψυχολόγος κ.λπ.).

Βελτιωμένη ποιότητα ζωής και σημαντική παράταση του προσδόκιμου επιβίωσης.

PrEP και PEP

PrEP (Προ-εκθεσιακή προφύλαξη): Χορηγείται σε άτομα υψηλού κινδύνου (π.χ. σεξουαλικούς συντρόφους οροθετικών ατόμων ή χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών). Η συστηματική λήψη PrEP μειώνει δραστικά την πιθανότητα μόλυνσης.

PEP (Μετα-εκθεσιακή προφύλαξη): Εφαρμόζεται άμεσα μετά από πιθανή έκθεση (εντός 72 ωρών) για να εμποδίσει την εγκατάσταση του ιού.

Πρόληψη και Καθημερινές Συμβουλές

🔒 Προφυλακτικά

Χρήση σε κάθε σεξουαλική επαφή.

Ανανέωση των αποθεμάτων (π.χ. να μην λήγουν) και σωστή αποθήκευση.

💉 Χρήση Βελονών

Ποτέ κοινή χρήση βελόνας.

Πρόσβαση σε προγράμματα μείωσης βλάβης (Harm Reduction Programs), όπου αυτό είναι εφικτό.

💬 Ενημέρωση και Εκπαίδευση

Δημόσιες καμπάνιες και σχολική σεξουαλική αγωγή.

Σεμινάρια και ομιλίες από ειδικούς.

Ενημέρωση των συνεργατών, φίλων, οικογενειών – η γνώση μειώνει το στίγμα.

🌍 Στατιστικά Δεδομένα Παγκοσμίως

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), 37.7 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν με τον HIV το 2020.
Κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 1.5 εκατομμύριο νέες μολύνσεις.

Η πρόσβαση σε ART βελτιώνεται διεθνώς, με πάνω από 28 εκατομμύρια άτομα να λαμβάνουν θεραπεία.

Μύθοι και Αλήθειες γύρω από τον HIV και το AIDS

❌ Μύθος 1: “Η επαφή με το σάλιο μεταδίδει τον ιό.”

Αλήθεια: Ο HIV δεν μεταδίδεται από σάλιο, ιδρώτα ή δάκρυα. Χρειάζεται επαφή με συγκεκριμένα σωματικά υγρά (αίμα, κολπικά υγρά, σπέρμα, μητρικό γάλα).

❌ Μύθος 2: “Μπορώ να κολλήσω HIV από την κοινή τουαλέτα.”

Αλήθεια: Ο ιός δεν επιβιώνει στο περιβάλλον και δεν μεταδίδεται από επιφάνειες ή κοινόχρηστα αντικείμενα (πάγκοι, λεκάνες κ.λπ.).

❌ Μύθος 3: “Δεν κινδυνεύω επειδή έχω μόνιμο σύντροφο.”

Αλήθεια: Είναι σημαντικό και οι δύο σύντροφοι να εξεταστούν και να γνωρίζουν την ορολογική τους κατάσταση.

❌ Μύθος 4: “Η HIV λοίμωξη σημαίνει θανατική καταδίκη.”

Αλήθεια: Με τις σύγχρονες αντιρετροϊκές θεραπείες, η πιθανότητα μακρόχρονης επιβίωσης και καλής ποιότητας ζωής είναι εξαιρετικά αυξημένη.

Ζώντας με τον HIV – Κοινωνική Στήριξη και Πρακτικές Συμβουλές

🤝 Κοινωνική Στήριξη

Ομάδες Υποστήριξης: Υπάρχουν ΜΚΟ και συλλογικότητες που παρέχουν ψυχολογική, ιατρική και νομική στήριξη.
Ενημέρωση Οικογένειας/Φίλων: Η ειλικρίνεια και η ενεργή υποστήριξη μπορούν να μειώσουν το κοινωνικό στίγμα και τη μοναξιά.
Ατομική Ψυχοθεραπεία: Βοηθά στη διαχείριση του άγχους, της κατάθλιψης ή της αβεβαιότητας σχετικά με το μέλλον.

⚖️ Νομικά Δικαιώματα & Διακρίσεις

Άτομα με HIV προστατεύονται νομικά από τις διακρίσεις στην εργασία, την υγειονομική περίθαλψη ή την εκπαίδευση.
Οι εργοδότες οφείλουν να τηρούν το ιατρικό απόρρητο και να μην κάνουν διακρίσεις με βάση την οροθετική κατάσταση.

💼 Καθημερινή Ζωή

Με την κατάλληλη θεραπεία, το ιικό φορτίο μπορεί να γίνει μη ανιχνεύσιμο (U=U – Undetectable=Untransmittable), πράγμα που σημαίνει μηδενική σχεδόν πιθανότητα μετάδοσης σε άλλους.
Διατήρηση υγιεινής διατροφής, σωματικής άσκησης και τακτικής ιατρικής παρακολούθησης.

🏁 Συμπέρασμα
Η λοίμωξη από HIV έχει πάψει να είναι “μία ανίατη και θανατηφόρος νόσος” όπως παρουσιαζόταν κάποτε. Με τη σωστή ενημέρωση, την πρόληψη, τα προφυλακτικά μέτρα, την άμεση διάγνωση και τη σύγχρονη θεραπεία, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν φυσιολογικές ζωές. Όσον αφορά τη Ρόδο και την ευρύτερη ελληνική επικράτεια, η ενίσχυση των υπηρεσιών υγείας, η συνεχής εκπαίδευση των πολιτών, αλλά και η αλληλεγγύη απέναντι στα άτομα που ζουν με HIV αποτελούν τις βάσεις για έναν κόσμο χωρίς στιγματισμό και με λιγότερα νέα περιστατικά.

Θεραπεία των Πέτρων στα Νεφρά (Νεφρολιθίαση)

Η θεραπεία για τις πέτρες στα νεφρά εξαρτάται από το μέγεθος, τη θέση, τη χημική σύσταση της πέτρας, τα συμπτώματα του ασθενούς και τυχόν επιπλοκές που έχουν προκύψει. Στόχος της θεραπείας είναι η απομάκρυνση της πέτρας, η ανακούφιση των συμπτωμάτων και η πρόληψη υποτροπών.

1. Συντηρητική Θεραπεία

Αναμονή και Αυθόρμητη Αποβολή
- Μικρές πέτρες (διάμετρος έως 5-6 χιλιοστά) συχνά αποβάλλονται μόνες τους μέσω των ούρων.
- Συνιστάται:
- Αυξημένη κατανάλωση υγρών για την προώθηση της πέτρας μέσω του ουροποιητικού.
- Αναλγητικά φάρμακα (π.χ. ιβουπροφαίνη) για την ανακούφιση του πόνου.
- Φάρμακα για τη χαλάρωση του ουρητήρα (π.χ. α-αδρενεργικοί ανταγωνιστές) για τη διευκόλυνση της αποβολής.

Διατροφική Αλλαγή και Φαρμακευτική Θεραπεία
- Εξατομικευμένη δίαιτα με περιορισμό τροφών που συμβάλλουν στο σχηματισμό λίθων, όπως οξαλικά (σπανάκι, παντζάρια), ζωικές πρωτεΐνες και αλάτι.
- Φαρμακευτική αγωγή για τη μείωση της δημιουργίας λίθων, ανάλογα με τη χημική σύστασή τους:
- Διουρητικά θειαζιδικά για λίθους ασβεστίου.
- Αλλοπουρινόλη για λίθους ουρικού οξέος.
- Κιτρικά άλατα για την αύξηση των επιπέδων κιτρικών στα ούρα.

2. Επεμβατικές Θεραπείες

Όταν οι πέτρες δεν αποβάλλονται φυσικά ή προκαλούν σοβαρά συμπτώματα ή επιπλοκές, μπορεί να απαιτηθεί επεμβατική αντιμετώπιση:

Λιθοτριψία με Κρουστικά Κύματα (ESWL)
- Μη επεμβατική μέθοδος που χρησιμοποιεί κρουστικά κύματα για τη διάσπαση της πέτρας σε μικρότερα κομμάτια, τα οποία αποβάλλονται μέσω των ούρων.
- Ιδανική για πέτρες μικρού ή μεσαίου μεγέθους.
- Μπορεί να προκαλέσει παροδικό πόνο ή αιματουρία.

Ενδοσκοπική Λιθοτριψία (URS)
- Μέσω ενός λεπτού ενδοσκοπίου, η πέτρα εντοπίζεται και αφαιρείται ή διασπάται με laser.
- Ιδανική για πέτρες στον ουρητήρα ή στην ουροδόχο κύστη.

Διαδερμική Νεφρολιθοτριψία (PCNL)
- Χρησιμοποιείται για μεγάλες ή πολύπλοκες πέτρες στους νεφρούς.
- Πραγματοποιείται μέσω μικρής τομής στο δέρμα, με τη χρήση ειδικών εργαλείων για τη διάσπαση και αφαίρεση της πέτρας.

Λαπαροσκοπική Χειρουργική
- Σπάνια απαιτείται και συνήθως επιλέγεται σε περιπτώσεις πολύ μεγάλων λίθων ή ανατομικών ανωμαλιών του ουροποιητικού συστήματος.

3. Θεραπεία Επιπλοκών
- Τοποθέτηση ουρητηρικού καθετήρα (Pig-tail) για την ανακούφιση της απόφραξης.
- Αντιβιοτική αγωγή σε περίπτωση λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος.

4. Πρόληψη Υποτροπών
Μετά την απομάκρυνση της πέτρας, είναι σημαντικό να υιοθετηθούν μέτρα πρόληψης:
- Αυξημένη κατανάλωση νερού για τη διατήρηση αραιών ούρων.
- Διατροφικές τροποποιήσεις με τη βοήθεια διαιτολόγου ή ειδικού.
- Τακτική παρακολούθηση με απεικονιστικές και εργαστηριακές εξετάσεις για την έγκαιρη ανίχνευση νέων λίθων.

Η σωστή θεραπεία της νεφρολιθίασης εξαρτάται από την έγκαιρη διάγνωση και την εξατομικευμένη προσέγγιση, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη ανακούφιση και πρόληψη των υποτροπών.