Ορισμός
Η ουρολοίμωξη είναι μια λοίμωξη που μπορεί να επηρεάσει όλα τα όργανα του ουροποιητικού συστήματος, όπως τους νεφρούς, τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Οι ουρολοιμώξεις προκαλούνται τις περισσότερες φορές από βακτήρια, αλλά μπορεί επίσης να οφείλονται σε ιούς ή μύκητες. Πρόκειται για την 2η συχνότερη μορφή λοίμωξης (μετα την λοίμωξη αναπνευστικού)και μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα κάθε ηλικίας.
Το ουροποιητικό σύστημα διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην αποβολή αποδομικών στοιχείων αλλα και περίσσιων υγρών από το σώμα. Όταν βακτήρια ή άλλοι παθογόνοι μικροοργανισμοί εισέλθουν στο ουροποιητικό σύστημα, μπορούν να προκαλέσουν λοίμωξη. Οι ουρολοιμώξεις συχνά κατατάσσονται με βάση το συγκεκριμένο μέρος του ουροποιητικού συστήματος που επηρεάζεται:
-
Κυστίτιδα: Πρόκειται για μια λοίμωξη της ουροδόχου κύστης και αποτελεί τον πλέον συνηθισμένο τύπο ουρολοίμωξης. Μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως συχνουρία, έντονη επιθυμία για ούρηση, αίσθημα καύσου κατά τη διάρκεια της ούρησης και θολερότητα ή παρουσία αίματος στα ούρα.
-
Πυελονεφρίτιδα: Αυτός είναι ένας πιο σοβαρός τύπος ουρολοίμωξης και στην ουσία χαρακτηρίζει την λοίμωξη των νεφρών. Μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως υψηλό πυρετό, ρίγος, πόνο στην πλάτη, ναυτία και εμετό, εκτός από τα συμπτώματα της κυστίτιδας.
-
Ουρηθρίτιδα: Η ουρηθρίτιδα είναι μια λοίμωξη της ουρήθρας, η οποία είναι ο σωλήνας που μεταφέρει τα ούρα από την ουροδόχο κύστη προς το περιβάλον. Μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως καύσο κατά τη διάρκεια της ούρησης και εκκρίσεις.
Οι ουρολοιμώξεις μπορούν να είναι δυσάρεστες και μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση σοβαρότερων επιπλοκών αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, ιδίως αν αφορούν τα νεφρά. Οι περισσότερες ουρολοιμώξεις αντιμετωπίζονται με χρήση αντιβιοτικών, τα οποία συνταγογραφούνται ανάλογα με την τοποθεσία της λοίμωξης και τα συγκεκριμένα βακτήρια που την προκαλούν.
Αίτια και Παράγοντες Κινδύνου
Αίτια ουρολοιμώξεων
-
Εισόδος Βακτηρίων: Η κύρια αιτία των ουρολοιμώξεων είναι η είσοδος βακτηρίων στο ουροποιητικό σύστημα. Αυτό είναι συχνότερο στις γυναίκες λόγω του μικρότερου μήκους της ουρήθρας σε σχέση με τους άνδρες, γεγονός που διευκολύνει τα βακτήρια από την περιοχή του πρωκτού ή των γεννητικών οργάνων να φτάσουν στην ουροδόχο κύστη.
-
Σεξουαλική Δραστηριότητα: Η σεξουαλική επαφή μπορεί να πυροδοτήσει την είσοδο βακτήριδίων στο ουροποιητικό σύστημα, ιδιαίτερα στις γυναίκες. Αυτό αποκαλείται μερικές φορές ως "κυστίτιδα του μήνα του μέλιτος."
-
Ουροκαθετήρες: Άτομα που δεν μπορούν να ουρήσουν αυτοβούλως και χρησιμοποιούν καθετήρα, έχουν υψηλότερο κίνδυνο για ουρολοιμώξεις. Οι καθετήρες μπορούν να εισάγουν βακτήρια στην ουροδόχο κύστη.
-
Αποφράξεις στο Ουροποιητικό Σύστημα: Οι νεφρολίθοι ή η υπερτροφία του προστάτη είναι μερικές απ'τις αιτίες που λιμνάζουν ούρα στην ουροδόχο κύστη η το νεφρό και συνάμα να αυξήσουν τον κίνδυνο για ουρολοιμώξεις.
-
Καταστολή του Ανοσοποιητικού Συστήματος: Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα είναι πιο ευάλωτα σε λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένων των ουρολοιμώξεων.
-
Εμμηνόπαυση: Οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο λόγω της μείωσης των οιστρογόνων, προκαλώντας μείωση στην παραγωγή κολπικών υγρών και αλλαγές στο ουροποιητικό σύστημα που το καθιστούν πιο επιρρεπές σε λοιμώξεις.
Παράγοντες Κινδύνου για Ουρολοιμώξεις
-
Γυναικεία Ανατομία: Οι γυναίκες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο λόγω της μίκρου σε μήκος ουρήθρας τους.
-
Σεξουαλική Δραστηριότητα: Η σεξουαλική δραστηριότητα αυξάνει τον κίνδυνο για ουρολοιμώξεις. Έχοντας πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους αυξάνει περαιτέρω αυτόν τον κίνδυνο.
-
Ορισμένοι Μέθοδοι Αντισύλληψης: Τα διαφράγματα και τα σπερματοκτόνα προκαλούν αύξηση του κινδύνου για ουρολοιμώξεις.
-
Εμμηνόπαυση: Η μείωση των οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να αλλάξει τις άμυνες του ουροποιητικού συστήματος ενάντια στη λοίμωξη.
-
Ανωμαλίες του Ουροποιητικού Συστήματος: Οι συγγενείς ανωμαλίες του ουροποιητικού συστήματος ή οτιδήποτε που εμποδίζει τη ροή των ούρων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ουρολοιμώξεις.
-
Αποφράξεις στο Ουροποιητικό Σύστημα: Όπως αναφέρθηκε, οι νεφρολίθοι ή η υπερτροφία του προστάτη μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο.
-
Καταστολή του Ανοσοποιητικού Συστήματος: Καταστάσεις όπως ο διαβήτης ή θεραπείες όπως η χημειοθεραπεία που εξασθενίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα μπορούν να αυξήσουν την ευαισθησία σε ουρολοιμώξεις.
-
Πρόσφατη Επεμβατική πράξη στο ουροποιητικό: Ιατρικές πράξεις που αφορούν το ουροποιητικό σύστημα μπορούν να το εκθέσουν σε βακτήρια.
-
Μακροχρόνια Χρήση Ουροκαθετήρων της Κύστης: Αυτοί μπορούν να εισάγουν βακτήρια στο ουροποιητικό σύστημα.
-
Εγκυμοσύνη: Οι ορμονικές αλλαγές και οι μεταβολές του ουροποιητικού συστήματος κατά την εγκυμοσύνη μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για ουρολοιμώξεις.
Η κατανόηση αυτών των αιτίων και παραγόντων κινδύνου είναι κρίσιμη τόσο για την πρόληψη όσο και για την πρώιμη θεραπεία των ουρολοιμώξεων, μειώνοντας τον κίνδυνο επιπλοκών.
Συμπτώματα
Οι ουρολοιμώξεις μπορούν να προκαλέσουν μια ποικιλία συμπτωμάτων, τα οποία μπορεί να διαφέρουν σε ένταση. Τα συχνότερα συμπτώματα των ουρολοιμώξεων περιλαμβάνουν:
-
Πόνος ή Καύσος κατά την Ούρηση: Ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα μιας ουρολοίμωξης είναι ο πόνος ή η αίσθηση καύσου κατά την ούρηση. Αυτή η δυσφορία συχνά αναφέρεται ως καύσος ή τσούξιμο στην ουρήθρα.
-
Συχνουρία: Μπορεί να αισθάνεστε την ανάγκη να ουρήσετε πιο συχνά απ'ότι συνήθως. Ακόμη και όταν ουρείτε, μπορεί να αποβάλλετε μόνο μικρές ποσότητες ούρων.
-
Επείγουσα Ανάγκη για Ούρηση(Επιτακτικότητα): Μπορεί να έχετε μια ξαφνική και έντονη επιθυμία να ουρήσετε, ακόμη και όταν η ουροδόχος κύστη σας δεν είναι γεμάτη.
-
Θολά ή Δύσοσμα Ούρα: Τα ούρα σας μπορεί να φαίνονται θολά, δείχνοντας την παρουσία βακτηρίων, ή μπορεί να έχουν μια έντονη και δυσάρεστη οσμή.
-
Δυσφορία ή Πίεση στην Κάτω Κοιλιά: Μερικά άτομα αναφέρουν έντονη δυσφορία, πίεση ή ευαισθησία στην κάτω κοιλιά, ακριβώς πάνω από το ηβικό οστό.
-
Αιματουρία: Η παρουσία αίματος στα ούρα (αιματουρία) είναι ένα πιθανό σύμπτωμα των ουρολοιμώξεων. Αυτό μπορεί να δώσει στα ούρα μια ροζ, κόκκινη ή καστανωπή απόχρωση.
-
Κόπωση και Αδυναμία: Σε κάποιες περιπτώσεις, οι ουρολοιμώξεις μπορούν να προκαλέσουν αίσθημα κόπωσης, καταβολής δυνάμεων,αδυναμίας ή αδιαθεσίας.
-
Πόνος ή Δυσφορία στην Πυελική Περιοχή (Γυναίκες): Μια ουρολοίμωξη σε γυναίκα, μπορεί να προκαλέσει πόνο ή δυσφορία στην περιοχή της πυέλου, ειδικά γύρω από την περιοχή του ηβικού οστού.
-
Πόνος κατά την Σεξουαλική Επαφή: Για μερικές γυναίκες, η σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να είναι δυσάρεστη ή επώδυνη κατά τη διάρκεια μιας ουρολοίμωξης.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι όχι όλοι οι ασθενείς με ουρολοίμωξη θα παρουσιάσουν όλα τα προαναφερθέντα συμπτώματα. Σε κάποιες περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους ή άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ή μη ειδικά. Επιπλέον, σε ηλικιωμένους, η σύγχυση και οι αλλαγές στη συμπεριφορά μπορεί μερικές φορές να είναι οι μόνοι δείκτες μιας ουρολοίμωξης.
Διάγνωση
Η διάγνωση των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος συνήθως βασίζεται στα ακόλουθα βήματα:
-
Ιστορικό ασθενή και Κλινική Εξέταση: Ο γιατρός θα σας ρωτήσει για τα συμπτώματα που εμφανίζεται, όπως τυχόν πόνο ή κάψιμο κατά την ούρηση, συχνή ή επείγουσα ανάγκη για ούρηση, θολά ή έντονα οσμή ούρα, και πόνο στην κάτω κοιλιακή περιοχή.
-
Εργαστηριακές Εξετάσεις (Διαγνωστικά Τεστ): Μπορεί να περιλαμβάνουν:
-
Γενική Εξέταση Ούρων: Αναζητά σημάδια λοίμωξης, όπως λευκοκύτταρα, ερυθρά αιμοσφαίρια, ή βακτήρια.
-
Καλλιέργεια Ούρων: Καλλιεργεί δείγματα ούρων για να προσδιοριστεί το είδος των βακτηρίων που προκαλεί τη λοίμωξη και για να βοηθήσει στην επιλογή της κατάλληλης αντιβιοτικής θεραπείας.
-
-
Επιπρόσθετες Εξετάσεις:
Υπερηχογράφημα: Χρησιμοποιείται για να ελέγξει την ανατομία των νεφρών και της ουροδόχου κύστης.
Κυστεοσκόπηση: Εξέταση της εσωτερικής επιφάνειας της ουροδόχου κύστης με τη χρήση ενός λεπτού και εύκαμπτου ενδοσκοπίου.
Απεικονιστικές Μέθοδοι: Όπως CT scan ή MRI, για λεπτομερή εξέταση του ουροποιητικού συστήματος.
Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική θεραπεία των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.
Θεραπεία
Η θεραπεία των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος εστιάζεται κυρίως στη χρήση αντιβιοτικών για την εκρίζωση των βακτηριδίων, μαζί με μέτρα για τη διαχείριση των συμπτωμάτων. Ας δούμε πιο αναλυτικά αυτές τις πτυχές:
Αντιβιοτικά:
Επιλογή Αντιβιοτικού: Το συγκεκριμένο αντιβιοτικό που συνταγογραφείται εξαρτάται από τον τύπο των βακτηριδίων που προκαλούν τη λοίμωξη και την ευαισθησία τους στα αντιβιοτικά, κάτι που συνήθως προσδιορίζεται με καλλιέργεια ούρων και το αντιβιόγραμμα.
Διάρκεια Θεραπείας: Για απλές λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος, μία μικρής διάρκειας χορήγηση αντιβιοτικών, συνήθως τρεις έως πέντε ημέρες, είναι κατα κανόνα αρκετό. Σε πιο σοβαρές ή περίπλοκες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθεί μεγαλύτερης διάρκειας θεραπεία.
Ειδικοί Πληθυσμοί: Εγκυμονούσες, παιδιά και άτομα με συνοδά προβλήματα, μπορεί να χρειάζονται προσαρμοσμένες επιλογές και δοσολογίες αντιβιοτικών.
Διαχείριση Πόνου:
Αναλγητικά Χωρίς Συνταγή: Φάρμακα όπως η ακεταμινοφαίνη ή ιβουπροφαίνη μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου και της δυσφορίας που συνδέονται με τις ουρολοιμώξεις.
Πρόσληψη Υγρών:
Αυξημένη Κατανάλωση Νερού: Συνιστάται η αυξημένη κατανάλωση νερού και υγρών γενικότερα, για να βοηθήσει στο ξέπλυμα του ουροποιητικού συστήματος και στην απομάκρυνση των βακτηρίων.
Επανέλεγχος μετά το πέρας της Θεραπεία:
Επαναξιολόγηση: Μετά την ολοκλήρωση της αντιβιοτικής αγωγής, ο ασθενής χρήζεις μιας επαναληπτικής εξέτασης ούρων για να επιβεβαιωθεί ότι οι βακτηριακές αποικίες εκριζώθηκαν πλήρως.
Πρόληψη ουρολοιμώξεων
-
Πίνετε άφθονα υγρά καιδιαίτερα νερό. Πίνοντας οκτώ με δέκα ποτήρια κάθε μέρα βοηθάμε την παραγωγή ούρων που με τη σειρά τους παρασύρουν τα βακτήρια και «ξεπλένουν» το ουροποιητικό σύστημα.
-
Πίνετε χυμό cranberry (βακκινίων). Λαμβάνετε σκευάσματα τα οποία περιέχουν συμπυκνωμένη μορφή cranberry
-
Ουρείτε όταν έχετε επιθυμία για ούρηση. Μην περιμένετε να γυρίσετε στο σπίτι και, κυρίως, μην αναστέλλετε την έντονη επιθυμία. Μια τέτοια πρακτική σε χρόνια βάση θα απορυθμίσει τη λειτουργία της ουροδόχου κύστης. Επίσης, τα ούρα που παραμένουν στην κύστη δίνουν την ευκαιρία στα μικρόβια να αναπτυχθούν.
-
Ουρείτε πάντα πριν και μετά τη σεξουαλική επαφή. Πλυθείτε με άφθονο νερό, κατά το δυνατόν κρύο (τα μικρόβια και οι μύκητες αγαπούν τη ζέστη), ιδιαίτερα ύστερα από μεγάλης διάρκειας και έντασης επαφή που αυξάνει τη θερμοκρασία και προκαλεί ερεθισμό ή μικροτραυματισμούς. Επίσης, η καλή ενυδάτωση (1-2 ποτήρια νερό) πριν από την επαφή κάνει πιο εύκολη την ούρηση μετά.
-
Ουρείτε αμέσως μετά το πρωκτικό σεξ. Χρησιμοποιήστε σαπούνι ή ένα μη ιωδιούχο αντισηπτικό. Το πρωκτικό σεξ σχετίζεται με αυξημένη πιθανότητα ουρολοίμωξης, αφού στον πρωκτό «φιλοξενούνται» φυσιολογικά τα τυπικά μικρόβια των ουρολοιμώξεων (κολοβακτηρίδιο, το γνωστό E.Coli). Έντονη, συχνή και παρατεταμένη επαφή επίσης συνεπάγεται αυξημένη πιθανότητα λοιμώξεων του ουροποιητικού. Αύξηση της θερμοκρασίας και υγρασία είναι ιδανικές συνθήκες πολλαπλασιασμού των μικροβίων.
-
Σκουπίζεστε ύστερα από ούρηση ή αφόδευση από τα εμπρός προς τα πίσω. Έτσι προφυλάγεστε από τη μεταφορά μικροβίων από τον πρωκτό στην ουρήθρα και τον κόλπο.
-
Αποφύγετε τη χρήση αντισηπτικών μέσα στον κόλπο, καθώς και ειδών υγιεινής με αποσμητικό (αρωματικά) που μεταβάλλουν την οξύτητα του κόλπου και την ισορροπία της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας.
-
Αποφύγετε τη χρήση πολύ στενών ρούχων και συνθετικών εσωρούχων.
-
Καταναλώνετε γιαούρτι πρόβειο (με όλα τα λιπαρά). Περιέχει γαλακτοβάκιλλους, οι οποίοι προφυλάσσουν από τις ουρολοιμώξεις και τις κολπίτιδες (μυκητιάσεις).
